Świdnicę po raz pierwszy nazwano miastem (civitas) w dokumencie z 1267 r. Nieznany jest dokument lokacyjny, ale przypuszcza się, że prawa miejskie uzyskała Świdnica ok. 1250 r. W okresie tym Świdnica należała do Księstwa Wrocławskiego i właśnie wrocławski książę Henryk IV, zwany Prawym, nadał miastu dwa przywileje, które pozwoliły na jego burzliwy rozwój. Było to prawo szrotu (1278 r.) i prawo mili (1285 r.) Po bezpotomnej śmierci Henryka IV Świdnica wraz z częścią Księstwa Wrocławskiego przypada w 1290 r. Bolkowi I Surowemu, który podniósł miasto do rangi stolicy księstwa. Książę ten stał się protoplastą dynastii Piastów świdnickich.
Na początku XIV w. miasto posiadało już mury obronne z sześcioma bramami, kościół parafialny i dwa klasztory. W 1285 r. w Świdnicy funkcjonował cech piekarzy, tkaczy, garncarzy, szewców, kuśnierzy i krawców. W 1308 r., siedem lat po śmierci ojca, pełnię władzy przejął najstarszy syn Bolka I, Bernard. Mając jednak dwóch braci, zmuszony był podzielić księstwo na trzy części. Ponownie ziemie częściowo zjednoczył i z czasem znacznie powiększył jego syn Bolko II Mały, panujący w latach 1326-1368. Pod koniec swoich rządów był najpotężniejszym władcą na Śląsku, a ziemie Księstwa Świdnicko-Jaworskiego rozciągały się od Dzierżoniowa i Niemczy aż po Łużyce. W 1353 r. Bolko II zawarł z królem Czech Karolem Luksemburgiem układ sukcesyjny, w którego rezultacie Księstwo Świdnicko – Jaworskie po śmierci w 1392 r. wdowy po Bolku II – Agnieszki przeszło pod panowanie czeskie.
Niemal równo stuletni okres panowania Piastów świdnickich był dla miasta okresem burzliwego rozwoju. Świdnica słynęła z produkcji doskonałego piwa, sukna i noży. Miastem rządziła rada miejska, na czele której stał burmistrz. Nie zawsze jednak wszystko szło pomyślnie – tok życia zaburzany był wielkimi klęskami żywiołowymi (w pożarze w 1313 r. miało spłonąć całe miasto z wyjątkiem dwóch kościołów) oraz niepokojami społecznymi i wojnami. Mimo wszelkich nieszczęść miasto rozwijało się i zwiększało swoje znaczenie.
Zmiana przynależności państwowej nie miała wpływu na gospodarkę. Nadal kwitło rzemiosło i handel. W 1429 r. Świdnicę próbowali zdobyć husyci, jednak mieszczanie nie dopuścili do opanowania przez nich miasta. Pod koniec XV w. Śląsk dostał się przejściowo pod panowanie króla węgierskiego Macieja Korwina. W 1471 r. w mieście działało aż 50 cechów, zrzeszających wielu rzemieślników o różnych specjalnościach. Prawie trzysta domów posiadało prawo warzenia piwa. Funkcjonowało kilka młynów zbożowych i od końca XV w. jeden papierniczy. W Świdnicy odbywały się wielkie, znane nie tylko na Śląsku, targi bydłem i chmielem.
Po bitwie w 1526 r. pod Mohaczem, gdzie w walce z Turkami zginął król Czech i Węgier Ludwik Jagiellończyk, cały Śląsk przeszedł pod panowanie domu Habsburgów. Śląsk nadal jednak pozostał krajem Korony Czeskiej. W pierwszym stuleciu rządów Habsburgów zaszły duże zmiany w życiu społecznym. Reformacja spowodowała, że większość mieszkańców przeszła na wyznanie ewangelickie. Spowodowało to przejęcie przez nich większości kościołów, w tym również kościoła parafialnego.
W kolejnym stuleciu wybuchła wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W jej efekcie Śląsk uległ niemal całkowitemu spustoszeniu. Świdnica, po wielokrotnych oblężeniach, pożarach i przemarszach wojsk została kompletnie zrujnowana. W 1633 r. w wyniku zarazy zmarło w mieście 17 tys. osób. Zniszczenia wojny trzydziestoletniej spowodowały załamanie gospodarki miasta. Mimo postępującej odbudowy Świdnica nigdy już nie odzyskała tak wysokiej rangi, jaką miała wcześniej.
W wyniku pierwszej wojny śląskiej, Monarchia Habsburgów utraciła Śląsk wraz ze Świdnicą na rzecz Królestwa Prus. Już wkrótce decyzją króla Fryderyka II powstała twierdza świdnicka (wg projektu generała Corneliusa de Walrave). W latach 1748-1754 przebudowano dotychczasowe fortyfikacje i stworzono nową zewnętrzną linię umocnień składającą się m.in. z pięciu fortów i czterech redut. W latach wojny siedmioletniej (1756-1763) wrogie armie czterokrotnie oblegały miasto, za każdym razem je zdobywając. Wszystko to wpłynęło na zahamowanie rozwoju miasta. Dopiero reformy gospodarcze okresu wojen napoleońskich spowodowały pewne ożywienie. Pierwsze manufaktury powstawały już pod koniec XVIII w., jednak dopiero skasowanie twierdzy w 1866 r. wpłynęło znacząco na rozwój przemysłu. Powstało wiele małych zakładów przemysłowych. Już w 1844 r. do miasta doprowadzono linię kolejową z Jaworzyny Śl., później do Dzierżoniowa (1855 r.) i Wrocławia (1898 r.). Równocześnie zbudowano komunalne zakłady usługowe: gazownię (1863 r.), nową wieżę ciśnień (1876 r.) i elektrownię (1907 r.).
II wojna światowao nie przyniosła Świdnicy większych strat, co ułatwiło późniejsze zagospodarowanie. Tuż po jej zakończeniu do miasta przybyła polska grupa operacyjna. W imieniu władz dokonała przejęcia i inwentaryzacji majątku oraz rozpoczęła organizowanie lokalnej administracji. Uruchamiano zakłady przemysłowe, otwierano szkoły i organizowano życie kulturalne. W roku 2001 najcenniejszy świdnicki zabytek – Kościół Pokoju pw. św. Trójcy, został uznany za Światowe Dziedzictwo Kultury i znalazł się na prestiżowej Liście UNESCO.
Rynek i Stare Miasto
Kamieniczki świdnickiego Rynku stwarzają romantyczny nastrój i nadają sercu miasta wyjątkowego charakteru. Można tu odnaleźć obiekty reprezentujące różnorodne style architektoniczne od renesansu aż po secesję, dokumentujące chlubną historię miasta jako stolicy dawnego Księstwa Świdnicko-Jaworskiego. W położonych w Rynku licznych kawiarenkach i restauracjach można odpocząć i raczyć się atmosferą tego niezwykłego miejsca. Centralny plac miasta wytyczono w połowie XIII wieku i pełnił on wówczas funkcję miejsca handlu. Przez wieki jego funkcja zmieniała się, lecz na pamiątkę, w każdą pierwszą niedzielę miesiąca odbywa się tu największa w regionie Giełda staroci, numizmatów i osobliwości.
Galeria zdjęć
Rzeźby na Rynku
Ozdobą świdnickiego Rynku są dzieła miejscowego artysty Georga Leonarda Webera, tworzącego na przełomie XVII i XVIII w. Są to posągi św. Floriana i św. Jana Nepomucena, stojące w rogach bloku śródrynkowego, oraz mitologiczne postacie Atlasa i Neptuna, zdobiące dwie fontanny.
Najefektowniejszym dziełem Webera jest studnia z Neptunem, pochodząca z 1732 r. Zbudowana została na miejscu starszej, XVI-wiecznej fontanny. Sześciokątny basen tworzą piaskowcowe płyty zdobione herbem Świdnicy, herbem starosty Jana Schaffgotscha, podwójnym orłem cesarskim, lwem czeskim i orłem księstwa świdnicko – jaworskiego. Nad basenem wznosi się grupa skomponowana z wodnika, koni morskich i górującego nad nimi Neptuna dzierżącego w dłoni trójząb.
Katedra w Świdnicy
Gotycki kościół z XIV w., z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o wysokości 103 m (najwyższą na Dolnym Śląsku a piątą co do wielkości w Polsce), która stanowi punkt rozpoznawczy miasta. We wnętrzu szczególną uwagę przyciąga imponujący ołtarz główny, wzorowany na barokowym ołtarzu w paryskim kościele Van-de-Grace oraz gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża Katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Papieża Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się Katedrą i siedzibą nowej diecezji.
Podsumowanie
Świdnica nie jest może miastem turystycznym, ale na pewno powinna być dla Was przystankiem na Dolnym Śląsku. Miasto architektonicznie jest ładne i warte zobaczenia. Czuć tam ducha Historii uwięzionego w stylowych kamieniczkach. Imponująco wygląda wpasowany w wałbrzyską starówkę zakład karny lub więzienie, które zwróci również wg. mnie Waszą uwagę z uwagi na historyczny charakter zabudowy. Świdnica może być ciekawym przystankiem np. po Wałbrzychu, czy Zamku Książ owitymi swoistymi legendami. To również magiczne miejsce, które powinniście odwiedzić.
/Teksty źródłowe: perłypolski.pl/ Zdjęcia: ® Rafał Porada – Zwiedzone.pl / Wszelkie Prawa Zastrzeżone /
