Chyba każdy z nas choć raz słyszał na lekcji historii w szkole o tzw. Linii Mołotowa, ale jak to z tą wiedzą szkolną różnie bywa – z czasem gdzieś te informacje umykają w naszej pamięci. Przemyślanie na co dzień przechadzając się przez nadsański gród w pogoni za codziennością często nie dostrzegają bogactwa historycznego, a może to kwestia rutyny i przyzwyczajenia. Ciężko mi to tak naprawdę oceniać bo też jestem człowiekiem stąd. Wracając do tematu dzisiejszej publikacji chciałem tym, którzy nie wiedzą, a tym co wiedzieli ale im się zapomniało przypomnieć o istnieniu rejonie Przemyskim około 200 obiektów wspomnianej linii sowieckich umocnień.
Linia Mołotowa to najdłuższy systemem umocnień w Polsce składający się z w sumie 13 rejonów. Ciągnie się przez około 1300 km od Bieszczadów po Pomorze. Być może niektórym trudno w to uwierzyć, aż 120 obiektów mieści się w okolicach Przemyśla, w granicach administracyjnych miasta jest 22 obiekty. Wśród nich są między innymi: w Przemyślu – 18 schronów (wchodzących w skład 08. Przemyskiego Rejonu Umocnionego), Medyce – 8, Łuczycach – 5, Dybawce i Bachowie – 9. W okolicy Sieniawy znajduje się 9 schronów małych.
Na bazie austriackich fortów z I wojny światowej Rosjanie zbudowali zespoły umocnień na przedmieściach Przemyśla: Wilcze, Przekopana, Bakończyce oraz w Łuczycach i Siedliskach. Dwa z obiektów w Przemyślu zostały wzięte pod opiekę dwóch organizacji społecznych, skupiających pasjonatów historii i militariów.
Kaponiera 8813 – Schron Linii Mołotowa (ul. Piłsudskiego 4 w Przemyślu)
Przy Wybrzeżu J. Piłsudskiego obok hotelu „Accademia” w odrestaurowanym schronie „Kaponiera 8813” można obejrzeć ciekawą ekspozycję militariów z II wojny św. Tym obiektem Stowarzyszenie Opieki i Rewitalizacji Linii Mołotowa „PROJEKT 8813” opiekuje się od 2004 roku, którzy rozpoczęli w tym miejscu realizację pra rewitalizacyjnych po to, żeby 4 lata później rozpocząć tworzenie ekspozycji muzealnej, która jest ściśle związana z historią Przemyśla z czasów II wojny światowej i Linią Mołotowa.
Pasjonatom udało się zgromadzić wiele cennych pamiątek które tworzą powierzchnię wystawienniczą. Zresztą zobaczcie jak to wygląda na fotografiach, a być może to zachęci Was do osobistej wizyty w tym miejscu.
Informacje dla zwiedzających
Stowarzyszenie zaprasza do odwiedzania ekspozycji przy ul. Piłsudskiego 4 w soboty od 14 do 18 i niedziele od 12 do 18 w celu zapoznania się z historią miasta w okresie II wojny oraz poszerzenia swojej wiedzy, czy zainteresowań związanych z radzieckim systemem umocnień granicznych znajdujących się na terenie Polski. W tygodniu również można odwiedzać obiekt, do czego bardzo serdecznie zapraszamy różnego rodzaju grupy zorganizowane (wycieczki szkolne, wycieczki turystyczne itp.) w godzinach do uzgodnienia pod numerem telefonu: 505 077 838 (Grzegorz Malik), 530 068 480 (Tomasz Szpakowski) oraz 663 693 025 (Tomasz Zając).
Aktualne informacje znajdziecie na stronie internetowej: http://projekt8813.pl/
Źródło: www.visit.przemysl.pl
Schron „Półkaponiera Sanowa” (ul. Sanowa w Przemyślu)
Schron „Półkaponiera Sanowa” powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie 1941 r. na terenie punktu oporu „Przemyśl” (8 Przemyski Rejon Umocniony). Jest to schron bojowy do ognia jednobocznego półkaponiera z dwoma umieszczonymi tradytorowo izbami bojowymi. Obiekt został zrealizowany jako monolityczna dwukondygnacyjna konstrukcja żelbetowa, na planie zbliżonym do prostokąta, którego podstawa skierowana jest w kierunku rzeki San. Lewa ściana boczna otrzymała linię uskokową wynikającą z lokalizacji strzelnic. Ściana narażona przedłużona została w kierunku zachodnim poza narys korpusu głównego, tworząc policzek orylion.
Stropodach o grubości 1,5 1,75 m w kierunku zachodnim został przedłużony poza narys korpusu głównego tworząc nad strzelnicami okap maskę. Do lewej ściany bocznej przylega obetonowany rów diamentowy.
Uzbrojenie główne schronu stanowiły dwa ciężkie karabiny maszynowe Maxim, chronione pancerzami skrzyniowymi. W obiekcie zamontowano także polską kopułę pancerną bojową adaptowaną do prowadzenia ognia z ręcznego karabinu maszynowego. W czasie dramatycznych walk o Przemyśl (22-26 VI 1941 r. ) schron był obsadzony i brał udział w walkach.
Począwszy od kwietnia 2009 roku obiekt znajdował się pod pieczą Stowarzyszenia „Kaponiera Przemyski Obszar Warowny” i Grupy Badawczej „Kriepost”, które prowadziły na obiekcie prace konserwatorskie i adaptacyjne do pełnienia funkcji muzealno-wystawienniczych. Od 2017 roku Muzeum Archeologii Pól Bitewnych Twierdzy Przemyśl oraz Grupa Badawcza KAPONIERA – Eksploracja, Pasja i Historia – te dwie organizacje tworzą i wyposażają przestrzeń wystawienniczą artefaktami. Więcej o tym projekcie na profilu fb Muzeum : https://facebook.com/TwierdzaPrzemyslMuzeum/
Źrodło: Muzeum Archeologii Pól Bitewnych Twierdzy Przemyśl oraz Grupa Badawcza KAPONIERA – Eksploracja, Pasja i Historia
Obiekty Linii Mołotowa w Przemyślu
- Ruiny trzystrzelnicowego półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Sanockiej.
2. Dwustrzelnicowa półkaponiera artyleryjska nad ulicą Sanocką na Krzemieńcu.
3. Czterostrzelnicowa kaponiera do ognia dwubocznego z polską kopułą bojowo-obserwacyjną przy Wybrzeżu Marszałka J. Piłsudskiego obok hotelu „accademia”.
4. Półkaponiera do ognia bocznego przy Wybrzeżu Prezydenta W. Wilsona obok Mo-stu R. Siwca.
5. Dwustrzelnicowa półkaponiera do ognia bocznego z polską kopułą bojowo-obserwacyjną przy ulicy Sanowej.
6. Półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Sanowej na szańcu 3.
7. Trzystrzelnicowa półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Słonecznej.
8. Półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Wiejskiej na szańcu 2.
9. Kazamata do ognia czołowego przy ulicy Kokoszej.
10. Półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Wilczańskiej.
11. Półkaponiera do ognia bocznego przy ulicy Szańcowej na szańcu 1.
12. Kazamata do ognia czołowego przy ulicy Sybiraków.
13. Półkaponiera do ognia bocznego na forcie XX „Przekopana”.
14. Kazamata do ognia czołowego przy ulicy Piaskowej nad Wiarem.
15. Kaponiera do ognia dwubocznego z polską kopułą bojowo-obserwacyjną przy ulicy Piaskowej na terenie oczyszczalni ścieków.
16. Kazamata do ognia czołowego przy ulicy Małej nad Wiarem.
17. Kazamata do ognia czołowego przy ulicy Sieleckiej na terenie zakładu „Elbud”.
18. Półkaponiera ulicy Okopowej.
19. Półkaponiera przy ulicy Fabrycznej.
20. Półkaponiera przy ulicy J. Słowackiego obok Bramy Dobromilskiej.
21. Dwustrzelnicowa półkaponiera nr 1 na forcie XXI „Bakończyce”.
22. Dwustrzelnicowa półkaponiera nr 2 na forcie XXI „Bakończyce”.
© Wszelkie Prawa Zastrzeżone
